Kooperatywy.org
Model 4
IstniejÄ…ca Wspólnota
Model możliwy w przypadku wysiedlonej kamienicy z pojedynczymi zamieszkanymi mieszkaniami (np. na skutek pożaru, zÅ‚ego stanu technicznego) albo gdy celowo prowadzi siÄ™ program zamiany mieszkaÅ„ oferujÄ…c lokatorom komunalnym nowe mieszkania. Celem jest wyjÅ›cie z impasu wspólnot mieszkaniowych z wiÄ™kszoÅ›ciowym udziaÅ‚em Gminy, które z różnych przyczyn nie sÄ… w stanie modernizować kamienic.
1. Struktura kooperatywy
Model zakÅ‚ada realizacjÄ™ kooperatywy w istniejÄ…cej kamienicy z wyodrÄ™bnionymi lokalami mieszkalnymi z wiÄ™kszoÅ›ciowym udziaÅ‚em wÅ‚asnoÅ›ci Gminy. Model ma być próbÄ… odpowiedzi na czÄ™sto wystÄ™pujÄ…cy problem z caÅ‚kowitym wysiedleniem przed sprzedażą budynków gminnych lub takich, w których nieliczne mieszkania zostaÅ‚y już wykupione przez lokatorów.
W modelu zakÅ‚ada siÄ™ jednoczesnÄ… sprzedaż wiÄ™kszoÅ›ci wystÄ™pujÄ…cych w budynku mieszkaÅ„ grupie osób fizycznych zorganizowanych analogicznie jak w modelu nr 1 (np. w formie umowy spóÅ‚ki cywilnej, porozumienia, stowarzyszenia itp.). Takie dziaÅ‚anie ma uÅ‚atwić przejmowanie wÅ‚asnoÅ›ci budynków przez sektor prywatny (wÅ‚aÅ›cicieli mieszkaÅ„) nie w postaci jednego zamożnego inwestora, lecz grupy osób fizycznych (być może bez prawa wÅ‚asnoÅ›ci lokalu mieszkalnego) pragnÄ…cej zaspokoić wÅ‚asne potrzeby mieszkaniowe.
2. Pozyskanie nieruchomości
Pozyskanie nieruchomoÅ›ci odbywa siÄ™ analogicznie jak w modelu 1, tyle że nieruchomość objÄ™ta sprzedażą ma formÄ™ kilku mieszkaÅ„, sprzedawanych łącznie grupie kooperantów. Co ważne kooperanci nie tworzÄ… nowej wspólnoty mieszkaniowej, lecz wstÄ™pujÄ… do już istniejÄ…cej. Nieruchomość przeznaczona na kooperatywÄ™ w tym modelu powinna być szybko „zamieszkiwalna", Atutem mogÄ… być także istniejÄ…ce struktury zarzÄ…dcze nieruchomoÅ›ci. Oba te czynniki powinny uÅ‚atwić staranie siÄ™ o kredyt, gdyż można go wziąć pod zastaw istniejÄ…cego mieszkania oraz istniejÄ…cego funduszu remontowego.
3.Projektowanie
Organizacja procesu projektowego powinna zostać przejÄ™ta przez kooperantów, którzy wstÄ™pujÄ… do istniejÄ…cej wspólnoty mieszkaniowej. Ponieważ bÄ™dÄ… oni w zaÅ‚ożeniu zintegrowanÄ… i dynamicznÄ… grupÄ…, powinni podjąć skuteczne kroki zmierzajÄ…ce do modernizacji kamienicy.
W przypadku wstÄ™powania do istniejÄ…cej wspólnoty ważnÄ… kwestiÄ… jest również wspóÅ‚praca zarzÄ…dcy nieruchomoÅ›ci, aczkolwiek przy zaÅ‚ożeniu, że kooperanci uzyskajÄ… wiÄ™kszość, bÄ™dÄ… w stanie podjąć uchwaÅ‚y obligujÄ…ce zarzÄ…dcÄ™ do dziaÅ‚aÅ„ w zgodzie z ich interesem, przejÄ™cia zarzÄ…du nieruchomoÅ›ciÄ… lub zmiany zarzÄ…dcy.
KwestiÄ… problematycznÄ… może być stanowisko wÅ‚aÅ›cicieli mieszkaÅ„ wobec nabywców, aczkolwiek można zaÅ‚ożyć, że wÅ‚aÅ›ciciele dotychczas blokowani w swoich inicjatywach remontowych brakiem inicjatywy ze strony Gminy bÄ™dÄ… chÄ™tnie wspóÅ‚pracować z kooperantami w planowaniu modernizacji budynku.
Pewnym ograniczeniem formalnym przy próbach znaczÄ…cej zmiany ukÅ‚adu funkcjonalnego może być wyodrÄ™bniona wÅ‚asność mieszkaÅ„ i podziaÅ‚ udziaÅ‚ów w częściach wspólnych, aczkolwiek przy zaÅ‚ożeniu wzajemnego zaufania kooperantów i dotychczasowych wÅ‚aÅ›cicieli jest możliwe przeprowadzenie ponownego podziaÅ‚u udziaÅ‚ów we wÅ‚asnoÅ›ci.
4.Finansowanie
InteresujÄ…ce w tym modelu jest to, że kooperanci nabywajÄ… już istniejÄ…ce, wyodrÄ™bnione lokale mieszkalne i wstÄ™pujÄ… do istniejÄ…cego bytu prawnego jakim jest wspólnota mieszkaniowa. Daje to istotne korzyÅ›ci przy ubieganiu siÄ™ o kredytowanie inwestycji. Kredyt można bowiem zaciÄ…gać pod hipotekÄ™ istniejÄ…cych mieszkaÅ„, może to robić każdy z kooperantów z osobna, a także o kredyt może ubiegać siÄ™ wspólnota wnoszÄ…c zabezpieczenie w postaci kapitaÅ‚u zgromadzonego na funduszu remontowym. Co wiÄ™cej, istniejÄ…ce mieszkania sÄ… w stanie technicznym umożliwiajÄ…cym zasiedlenie bez ponoszenia znacznych nakÅ‚adów, kooperanci mogÄ… wiÄ™c w zasadzie bezzwÅ‚ocznie zaspokoić potrzeby mieszkaniowe, a remont i modernizacjÄ™ kamienicy planować już w niej mieszkajÄ…c. Jest to duża zaleta modelu w porównaniu do budowy nowego obiektu lub remontu pustostanów nienadajÄ…cych siÄ™ do użytku.
Pewnym ograniczeniem tego modelu jest fakt że Gmina sprzedajÄ…c nieruchomość wycofuje swój wkÅ‚ad na fundusz remontowy, oraz brak możliwoÅ›ci udzielenia przez GminÄ™ bonifikaty przy sprzedaży mieszkaÅ„. Z druiej strony, w przypadku inwestycji realizowanych na obszarze Specjalnej Strefy Rewitalizacji, Gmina ma możliwość udzielania dotacji remontowych, wspierajÄ…cych realizacjÄ™ kooperatyw, o ile tego typu dziaÅ‚ania zawrze w Gminnym Programie Rewitalizacji.
5. Prowadzenie inwestycji
Prowadzenie inwestycji należy do wspólnoty mieszkaniowej. Istotna jest tu rola i postawa zarzÄ…dcy lub rezygnacja z usÅ‚ug profesjonalnej firmy i przejÄ™cie ciężaru zarzÄ…dzania nieruchomoÅ›ciÄ… przez wÅ‚aÅ›cicieli. Ponieważ realizacjÄ™ tego modelu zakÅ‚ada siÄ™ w budynkach z istniejÄ…cymi mieszkaniami w zasadzie zdatnymi do zamieszkania prowadzenie inwestycji może być etapowe, rozÅ‚ożone w czasie i przez to stanowić mniejsze obciążenie dla kooperantów.
6. ZarzÄ…dzanie po inwestycji
Model zakÅ‚ada zachowanie struktury wspólnoty mieszkaniowej.
7. Perspektywy rozwoju / możliwe modyfikacje / propagowanie modelu / ciąg dalszy
Model jest interesujÄ…cy szczególnie dla gmin posiadajÄ…cych duży zasób komunalny znajdujÄ…cy siÄ™ w zÅ‚ym stanie technicznym, o wysokich walorach zabytkowych, lokalizacyjnych i architektonicznych. Przeznaczenie tego typu zabudowy na mieszkania komunalne nie jest wÅ‚aÅ›ciwe, remontowanie tego typu obiektów – kosztowne i problematyczne. PrzejÄ™cie ich wÅ‚asnoÅ›ci przez kooperantów pozwoliÅ‚oby odciążyć GminÄ™ od koniecznoÅ›ci zarzÄ…dzania takim zasobem i umożliwiÅ‚o skierowanie Å›rodków dotychczas wydawanych na remonty kamienic na budowÄ™ tanich mieszkaÅ„ komunalnych.
Model wstÄ™powania kooperantów do istniejÄ…cych wspólnot należy rozpatrywać łącznie z programem zamiany mieszkaÅ„. Modelowo funkcjonowanie mechanizmu powinno wyglÄ…dać w ten sposób, że mieszkania zwolnione poprzez przeprowadzkÄ™ do nowego zasobu nie byÅ‚yby powtórnie zasiedlane lokatorami komunalnymi ani sprzedawane na wolnym rynku, lecz w pakietach sprzedawane grupom kooperatywnym. Ponieważ w wiÄ™kszoÅ›ci kamienic we WrocÅ‚awiu wystÄ™puje mieszana struktura wÅ‚asnoÅ›ciowa wÅ‚aÅ›ciciele, którzy wykupili mieszkania komunalne zostaliby w pewnym sensie „uwolnieni” od balastu lokatorów komunalnych. ByÅ‚by to odpowiedzialny spoÅ‚ecznie model prywatyzacji kamienic, pozwalajÄ…cy uniknąć spekulacji i zmierzajÄ…cy do zasiedlenia historycznej zabudowy w centrum miasta ludźmi doceniajÄ…cymi ich walory i lokalizacjÄ™. Ewentualne dotacje remontowe przyznawane przez gminÄ™ dla inwestycji na obszarze Specjalnej Strefy Rewitalizacji, stanowiÄ… obciążenie dla budżetu gminy i każda gmina musi precyzyjnie okreÅ›lić czy i w jakim stopniu chce wspierać taki program, w celu realizacji wÅ‚asnej polityki mieszkaniowej.