Kooperatywy.org
Modele kooperatyw
Kooperatywy mieszkaniowe mogą być realizowane w rożnych modelach, przy różnym rozłożeniu obowiązków i zaangażowania między partnerami. Szczególne interesujące są modele zakładające współdziałanie pomiędzy stroną publiczną a docelowymi mieszkańcami. Kooperatywy mieszkaniowe w polskiej rzeczywistości, mimo uchwalenia w 2022 ustawy o kooperatywach, są na etapie projektów pionierskich i eksperymentalnych. Jest to z jednej strony trudność, a z drugiej strony szansa na wypracowanie nowych, innowacyjnych form organizacyjnych i prawnych, które jeszcze lepiej odpowiadają na zapotrzebowania współczesnych miast i ich mieszkańców. Poniżej opisujemy 4 przykładowe modele i ich warianty, które naszym zdaniem stanowią dobry przyczynek do dyskusji o dalszym rozwoju ruchu kooperatywnego w Polsce. Niektóre modele bazują na realnych doświadczeniach (model 1, Wrocław osiedle Nowe Żerniki). Model 2 zakłada założenie spółki między gminą a kooperantami. Model 3 to propozycja kooperatywnej wersji dobrze funkcjonującego w wielu miastach Polski budownictwa mieszkaniowego realizowanego przez Towarzystwa Budownictwa Społecznego, czyli popularne TBS-y. Model 4 wynika z potrzeby znalezienia rozwiązań dla licznych wspólnot mieszkaniowych o mieszanej, skomplikowanej strukturze własności (współudział gminy i osób fizycznych). Przedstawiony katalog modeli nie jest zamknięty. Liczymy, że dyskusja nad kooperatywami mieszkaniowymi, w najbliższych latach wzmocni się, a udział kooperatyw w strukturze mieszkaniowej miast i miasteczek, a może i wsi będzie stale rósł.
Modele prowadzenia kooperatyw
W dalszej części, korzystając z dorobku spółki Wrocławska Rewitalizacja opisujemy 4 modele organizacyjne kooperatyw mieszkaniowych:
-
model nr 1: sprzedaż nieruchomości (bazujący na doświadczeniach Wrocławia przy realizacji kooperatyw na modelowym osiedlu "Nowe Żerniki)
-
model nr 2: utworzenie spółki pomiędzy gminą a kooperantami
-
model nr 3: kooperatywa w ramach inwestycji Towarzystwa Budownictwa Społecznego
-
model nr 4: kooperatywa w istniejącej wspólnocie mieszkaniowej
Każdy z modeli opisujemy według siedmiu zasadniczych kryteriów:
-
struktura kooperatywy
-
pozyskanie nieruchomości
-
projektowanie
-
finansowanie
-
prowadzenie inwestycji
-
zarządzanie po inwestycji
-
perspektywy rozwoju / możliwe modyfikacje / propagowanie modelu / ciąg dalszy
W dalszej części przedstawiamy szczegółową analizę prawną warunków realizacji modelu pierwszego oraz drugiego. Wybraliśmy te modele jako mające w naszej opinii największy potencjał do realizacji i najlepiej wpisujące się w specyfikę idei jaką jest kooperatywa mieszkaniowa.
W opracowaniu „Kooperatywy. Dom, który wspólnie wymyśliliśmy” przeanalizowane zostały 4 modele organizacyjne kooperatyw mieszkaniowych: